terug
|
Chinees Aquarellen
Aquarellen op de basis van chinees traditioneel schilderen
Inleiding
Het is een uitdaging en een groot plezier om met een kwast ogenschijnlijk met een paar streken een
voorstelling op het papier te zetten en daarbij het wezen van het onderwerp te laten zien.
De fundamentele benadering van schilderen die veel vrijheid geeft heeft bij mij de voorkeur.
Het komt neer op kwastvoering en het is ongelooflijk welk een niveau de echte meesters hebben bereikt.
Als hobby geef ik les in deze techniek en leer ik van mijn studenten. Net als met schrijven heeft
elke beoefenaar een eigen handschrift en uiteindelijk een eigen repertoire.
Allereerst leer je in de cursus de kwasthoudingen met de "vier heren" waarin alle basis kwaststreken
worden gebruikt

cursusvoorbeeld
joep meeuwsen Aquarel 8 X 13 cm op when zou 40 grams rijstpapier, 2013
de vier seizoenen; de pruimenbloesem (winter), de orchidee (lente), bamboe (zomer) en
chrysant (herfst) vormen de "vier heren" (ook wel vier mensen of vier vrienden) in de Chinese kunst.
|
Geschiedenis
De kwast werd door de chinezen al gebruikt in het neolithische tijdperk maar het gebruik van de kwast komt pas
echt op gang bij de uitvinding van het papier door de chinees Cai Lun, 105 na Chr.
Om mensen schrijven te leren met een kwast werd en wordt nog steeds de kwastvoering geleerd met
het maken van simpele tekeningen. Gaande weg bogen filosofen zich over deze simpele tekeningen en
verheffen deze tot een kunst.
In de Jin Dynasty komt Gu Kaizhi (c. 345-406) als eerste met een theorie over schilderen, de vorm moet
de geest van de voorstelling uitstralen, niet alleen het uiterlijk maar ook hoe de kunstenaar het onderwerp ziet.
De schilder-schrijver Si Ho (5de eeuw) stelde een geschrift op, Koe hwa pin loe, waarin hij zes regels voor
de schilder vastlegde die de basis vormden voor de latere Chinese schilderkunst.
1 Het werk moet een leven van zichzelf hebben, en de geest van het leven uitstralen
2 Het kwastwerk moet een structuur hebben
3 Enige gelijkenis met de natuur van het object bezitten
4 Het kleurgebruik moet passen bij het onderwerp
5 Het werk moet een goed uitgedachte compositie hebben
6 Men moet leren van de traditie door het kopieren van meesters
Van de vroege periode is weinig overgebleven. De oudste met name bekende Chinese schilder,
van wie werk uit kopieen bekend is, is Koe K i tsje (4de eeuw).In de Sui (589-618 nC) en
Tang (618-907 n.C.) dynastieën wordt het schilderen steeds belangrijker in de Chinese kunst.
HuangQuan-xiesheng; schilderen naar het leven
In de song dynastie (960-1279 n.C.) onder keizerlijke bescherming wordt een academie voor
de schilderkunsten opgericht. Deze onderrichtte twee stijlen een scholastische en een academische.
De eerste maakte vooral landschappen op grote schaal (Shan Shui) en de tweede vogel en
bloemschilderijen in minuscuul detail.
Joep Meeuwsen aquarel op rijstpapier 15x20 cm, 2013
|
1. Xieyi is de fundamentele benadering van schilderen, een vrije stijl om met zo min
mogelijk kleur, zo min mogelijk kwaststreken en zo leeg mogelijk harmonie te bereiken.
Deze stijl wordt ook shui mo genoemd en is vergelijkbaar met het latere japanse sumi e schilderen.
2. Gongbi of academische manier van schilderen heeft veel oog voor detail en fijn kwastwerk.

|
Gedurende de lange periode dat er geschilderd is zijn er verschillende ontwikkelingen geweest met
elk hun eigen inzichten maar de twee richtingen zijn altijd onderscheidbaar geweest.
In de Yuan dynastie (1279-1368) wordt schilderen het domein van de geleerde elite. Samen met de
kalligrafie en de vorm van poezie werden vooral bamboe schilderijen gemaakt. De onderwerpen waren
Bamboe (symbool voor oprechtheid, onderdanigheid en onbuigzame loyaliteit), Pruim (symbool van
puurheid en uithoudingsvermogen), Chrysant (symbool van vitaliteit) en orchideeen (symbool voor
puurheid) maar ook vogel en bloem schilderijen.
De Ming dynastie (1368-1644) keerde naarmate er meer werd gekopieerd van oude meesters terug
naar de oude traditie. Handleidingen werden geschreven die prototypes van bepaalde bladeren, rotsen
of bloemen bevatte die men kon gebruiken om een nieuw werk te combineren.
In tegenstelling tot de individuele creativiteit appricieerde de chinezen de noodzaak eerst te
kopieren van oude meesters.
Terwijl de oude tradities het werk van kunstenaars domineerde begon in de Qing dynastie (1644-1911)
de westerse beschaving meer invloed te krijgen. Een italiaanse schilder, Guiseppe Castiglione, werkte
zelfs op onder keizerlijke bescherming en introduceerde westerse technieken als perspectief en schaduw.
Landschapschilderen, Shan Shui
Shan Shui schilderen kwam op in de 10 en 11 de eeuw onder het bewind van de Song Dynastie.
Landschap schilders zoals Zhan Zeduan of Li Tang maakten grote schilderijen meestal met centraal
gepositioneerd een berg. Een Shan Shui schilderij laat zien wat de schilder dacht van de natuur eerder
dan wat hij zag. Niemand kon het iets schelen of het schilderij leek op de realiteit. Het moet gezien
worden in een filosofisch licht. Veel impressionisten hebben zich door de traditionele Chinese schilderkunst
laten inspireren.
Compositie
Er zijn drie basiscomponenten balans, compositie en vorm.
Paden
Paden mogen nooit recht zijn. Zij moeten kronkelen als de meander van een beek. Het helpt
het schilderij dieper te maken. Het mag van alles zijn als het oog maar langs het pad kan lopen.
Kopieer het patroon dat de natuur maakt en maak geen anorganische patronen.
Drempel
Het pad moet leiden naar een drempel. Het is daar om je te omhelzen en te houden. Het kan een
berg zijn of een licht val maar de bedoeing is dat je een grens maakt die duidelijk is gedefinieerd.
Hart
Het hart is het punt waar alle lijnen samenkomen (het vluchtpunt). Een schilderij zou maar
een hart moeten hebben.
Kleuren en elementen.
Shan Shui is gemaakt volgens de vijf elementen theorie.
De vijf elementen zijn
Hout, Vuur, Aarde, Metaal en Water zijn de elementen die worden geassocieerd met
richtingen (kompasroos) en met kleuren.
Richting Element Kleur
Oost Hout Groen
Zuid Vuur Rood
Noordoost / Zuidwest Aarde Oker/bruin of Yellow
West / Noordwest Metaal Wit of goudkleurig
Noord Water Blauw of zwart
Elementen met hun richtingen en kleuren kunnen positief en negatief samenwerken
Positief
Hout produceert vuur
Vuur produceert aarde
Aarde produceert metaal
Metaal produceert water
Water produceert hout
Negatief
Hout blokkeert aarde
Aarde blokkeert water
Water dooft vuur
Vuur smelt metaal
Metaal hakt hout
Positieve combinaties van de elementen moeten samen worden gebruikt.
Elementen die negatief werken zouden niet samen moeten worden gebruikt.
|
Voorbeelden van Impressionisten en traditionele Chinese kunst shan Shui
|
 Monet 1840 - 1926 |
 Zhao Mengfu 1254-1322 |
 Monet 1840 - 1926 |
 Mi Youren 1074-1151 |
 van Gogh 1853 - 1890 |
 Shitao 1642 - 1707 |
 Van Gogh 1853 - 1890 |
 Wang Meng 1308-1385 |
 Cezanne 1839 - 1906 |
 Li Tang ca 1050-1130 |
|
Bamboe schilderen
Na de ontwikkeling van het landschap schilderen en gedurende de yuan dynastie gaan de kunstenaars
zich meer interesseren voor individuele kwaststreken.Het schilderen en het kalligraferen groeiden
naar elkaar toe.
|
 Wu Chen (1280-1354) |
Gedichten of commentaren werden toegevoegd. De kwaliteiten van bamboe en de chinese sprirituele benadering van
de natuur komt bij elkaar in bamboeschilderijen. Bamboe is het symbool voor een superieure man. De mogelijkheid
om te buigen naar elke wind zonder te breken en daarna vier rechtop te staan werd door de chinezen hoog gewaardeerd.
De combinaties van kwaststreken werden nauwkeurig bestudeerd zoals de karakters van de schrijfkunst. In een enkele
streek komt een blad tot leven. Dieper als bij de inkttekeningen van vogels, chrysanten of orchideen raakt de bamboe
schilderkunst, de kalligrafie en de poezie.
|
terug
|
|